Kolefnisjöfnun og sjálfbærni

Samstæða FISK Seafood vinnur eftir skilgreindri umhverfisstefnu sem hefur það að meginmarkmiði að ganga vel um þær auðlindir sem við nýtum og þá orkugjafa sem við notum. Aukin sjálfbærni í umhverfismálum næst m.a. með vandaðri flokkun á úrgangi, lágmörkun urðunar, nútímalegri uppfærslu kælimiðla, minnkandi notkun jarðefnaeldsneytis og kolefnisjöfnun rekstursins með skógrækt. 

Árið 2021 keypti FISK Seafood jörðina Brennigerði í Skagafirði þar sem stunduð hafði verið skógrækt frá árinu 1972. Stefna félagsins er að halda þeirri skógrækt áfram og nýta það starf til að kolefnisjafna þá þætti rekstursins þar sem ekki er unnt að koma í veg fyrir kolefnislosun að fullu. 
 

Á árinu var áfram unnið við Power BI gagnagrunninn en hann heldur að hluta til utan um gögn sem tengjast sjálfbærni. Á mælaborði sem sett hefur verið upp má m.a. fylgjast með innkaupum á olíu, löndunum skipa og fleiru sem tengist umhverfis- og sjálfbærnimálum í rauntíma. Þróun á Power BI gagnagrunninum verður haldið áfram í takti við umfang sjálfbærniskýrslugerðarinnar.
 

Hringrásarhagkerfið

Með lögum um hringrásarhagkerfið ber félaginu skylda til að sinna flokkun og skilum á úrgangi skv. nákvæmu regluverki. Stærstu breytingarnar eru fólgnar í greiðari aðgangi að flokkunarílátum auk þess sem við fáum vigtunartölur fyrir þann úrgang eða óunnið hráefni sem við skilum til endurvinnslustöðva. Á árinu voru sett flokkunarílát í Drangey og Málmey, skrifstofur og landvinnslur. Íslenska gámafélagið hefur séð um móttöku úrgangs á Grundarfirði og á árinu tóku það við sorphirðu í Skagafirði. Í dag fáum við vigtartölur frá Íslenska gámafélaginu fyrir allt sorp sem fellur til frá skrifstofum og landvinnslum okkar og eru þær okkur dagleg hvatning til þess að gera betur.

Veiðarfærum er ávallt safnað saman og komið til söfnunarstöðva sem sjá um að koma þeim til endurvinnslu. Samkvæmt gögnum frá Ísfelli á Sauðárkróki sendum við þangað á árinu 16 tonn af veiðarfærum til endurvinnslu. Í þeim voru HDPE efni 11,9 tonn en ekkert PA efni. Það sem ekki var hægt að endurnýta og fór í brennslu eða urðun voru 4,1 tonn. 74% af ónýtum veiðarfærum okkar fóru því aftur í hringrásarhagkerfið. Einnig skiluðum við inn um fjórum tonnum af gúmmílengjum. 
 

Einn af mikilvægustu þáttum vegna upplýsingaöflunar í hringrásarhagkerfinu fæst af innkaupareikningum er varðar tegundir aðkeyptra plastefna, það er tegund og þyngd einstakra efna. Í dag tilgreina fyrirtæki gjarnan vörur á reikningi sínum sem stykki, rúllur og kassa án þess að gefa upp tegund plastsins, t.d. HDPE eða LPDE, eða þyngd. Vonandi er að á því verklagi verði breyting hið allra fyrsta svo hægt sé að tölvukerfi geti lesið slík gögn beint af reikningum.
 

Úrgangi skilað inn

Ábyrgar fiskveiðar

Það er hagsmunamál þjóðarinnar, og raunar heimsbyggðarinnar allrar, að nýting fiskistofna sé sjálfbær. FISK Seafood kappkostar að ganga vel um auðlindir hafsins með gagnsæjum og rekjanlegum veiðum jafnframt því að fara í hvívetna að lögum, reglum og samþykktum um veiðar. Til að staðfesta hollustu félagsins við sjálfbæra nýtingu auðlinda og ábyrgar fiskveiðar hefur félagið hlotið IRF vottun (Iceland Responsible Fisherises) auk þess sem lögbundið eftirlit Fiskistofu fer fram.
 

FISK Seafood gerir sér grein fyrir mikilvægi þess að nýting fiskistofna sé sjálfbær og að heilbrigði lífríkis sjávar um allan heim sé varðveitt af alefli. Árið 2011 stofnuðu Samtök fyrirtækja í sjávarútvegi og Landsamband smábátaeigenda sjálfseignarstofnunina Ábyrgar fiskveiðar. Tilgangurinn var að annast rekstur vörumerkja um ábyrgar fiskveiðar, gerð og viðhald samninga um vottun ábyrgra fiskveiða, miðlun upplýsinga um fiskveiðar Íslendinga, með sérstakri áherslu á kaupendur og neytendur íslenskra sjávarafurða, og önnur skyld verkefni. Markmið félagsins er að stuðla að og viðhalda ábyrgum fiskveiðum til hagsbóta fyrir komandi kynslóðir. FISK Seafood er aðili að þessu félagi í gegnum Samtök fyrirtækja í sjávarútvegi
 

FISK Seafood er hluthafi í Iceland Sustainable Fisheries (ISF). Félagið var stofnað 2012 af nokkrum fyrirtækjum sem stunda veiðar, framleiðslu og sölu á íslenskum sjávarafurðum víða um heim. FISK Seafood starfar samkvæmt alþjóðlegum stöðlum sem hafa það að markmiði að tryggja rekjanleika afurða frá veiðum til kaupenda auk þess að vinna eftir kerfum sem fela í sér hættugreiningu sem hámarkar gæði og öryggi afurða. 
 

Orkunýting

Árið 2023 notuðu skip samstæðunnar um 7,3 milljónir lítra af eldsneyti sem áætlað er að losi rúmlega 17,7 þúsund tonn af CO2 ígildum. Bílar lyftarar og önnur flutningstæki losuðu um 101,2 tonn af CO2 ígildum. Á móti þessari losun voru veidd um 23.543 tonn. Þetta samsvarar losun upp á 1,1 tonn af CO2 ígildi á hvert tonn af afla. Af þessari olíu voru greiddar um 91,9 milljónir króna í kolefnisgjöld. Á síðustu árum hefur félagið unnið að því markmiði að vera með færri og hagkvæmari skip, bæði hvað varðar olíunotkun og veiðigetu. 
 

Olíunotkun skipa er háð mörgum þáttum. Helst má nefna að ástand, samsetning og staðsetning fiskistofna ræður miklu um þann siglingartíma sem þarf til að sækja rétt samsettan afla Einnig hafa veður og hafstraumar áhrif á olíueyðslu. Annar þáttur sem hefur veruleg áhrif á olíunotkun fyrir hvert veitt tonn er hversu vel tekst að nýta veiðigetu skipanna. Við leggjum áherslu á að skipstjórnarmenn nýti landrafmagn í inniveru skipa eins og kostur er. 
 

Árið 2020 ákvað Umhverfisstofnun að úrgangsolía yrði flokkuð sem hráefni til endurvinnslu og hefur það áhrif til lækkunar á útreiknuðu kolefnisspori félagins. Árið 2023 skilaði félagið inn um 59.300 lítrum af úrgangsolíu til endurvinnslu.
 

Olíunotkun skipa milli ára

Olíunotkun skipa 2023

Olíunotkun á veitt tonn

Rafmagn

Árið 2023 notaði FISK Seafood samstæðan rúmlega 2.385 þúsund kwh af rafmagni. Áhersla er lögð á notkun endurnýtanlegra orkugjafa eins og kostur er, t.d. með því að tengja skip í landrafmagn þegar þau eru í höfn. Skip félagsins notuðu samtals um 468.000 kílóvattstundir í landtengingu sem er um 71.000 kílóvattstunda aukning á milli ára. Öll raforka samstæðunnar er 100% endurnýjanleg.

Heildarrafmagnsnotkun

Rafmagnsnotkun skipa í landi

Kælimiðlar

FISK Seafood hefur unnið markvisst að því að skipta út ósoneyðandi kælimiðlum þegar tækifæri hafa gefist til. Frá árslokum 2022 hafa engir vetnisklórflúorkolefnismiðlar (HCFC) verið í notkun hjá félaginu. Aftur á móti er talið skv. loftlagsáætlun atvinnulífsins að sjávarútvegur beri ábyrgð á um helmingi losunar landsins vegna HFC kælimiða. Markmið næstu ára er að fjarlægja þessa HFC kælimiðla og setja upp ammoníaks- eða CO2 kerfi í staðinn. Kælimiðlar sem notaðir eru í dag eru að langstærstum hluta ammoníak, einnig eru R134a, R404A, R407a, R449 notaðir. Árið 2023 var bætt um 260 kg af HFC kælimiðlum á kerfi félagsins sem reiknast sem 760 tCO2í.

Vistferilsgreining skipa

FISK Seafood tekur ásamt fleiri sjávarútvegsfyrirtækjum þátt í verkefni með Matís og Háskóla Íslands þar sem verið er að vistferilsgreina (LCA greining) veiðar félagsins og bera niðurstöður saman við greiningu sem gerð var fyrir skip félagsins. Greiningin er framhald af eldra verkefni sem unnið var með Matís á árunum 2012-2014. Markmið framhaldsverkefnisins er að athuga hvort nýrri skip í núverandi flota séu að skila lægra kolefnisspori á hvert veitt tonn en þau sem eldri eru og stunda svipað veiðimynstur. Niðurstöður þesarar vinnu, sem er doktorsverkefni nemenda, liggja fyrir og verða birtar í ritrýndum tímaritum áður en þær verða gerðar opinberar á öðrum vettvangi. 

Bílar og tæki

FISK Seafood og Soffanías Cecilsson eru í dag með 13 bíla í rekstri auk þess sem félögin hafa allmarga lyftara í notkun. Flestir bílarnir ganga ennþá einungis fyrir jarðefnaeldsneyti og verður hugað að breytingum þar að lútandi við endurnýjun bílaflotans. FISK Seafood notast við rafmagnsknúna lyftara innanhúss en ennþá eru jarðefnaeldsneytislyftarar notaðir úti. Verkefni ársins 2024 verður að koma upp hleðslustöðvum fyrir utan starfsstöðina á Sauðárkróki en þrjú ár eru síðan slík aðstaða var tekin í notkun hjá Soffaníasi Cecilssyni á Grundarfirði. Áður en ráðist verður í rafvæðingu bílaflotans þarf að ljúka uppsetningu fleiri hleðslustöðva á vinnustöðum og helstu akstursleiðum.

Viðskiptaferðir

Á vegum samstæðu FISK Seafood voru flaug starfsfólk okkar 98.940 km innanlands og til útlanda. Það leiðir til losunar á 6.460 tCO2 ígildum. Alls var bílaleigubílum á okkar vegum ekið 57.864 km. Voru þeir af ýmsum gerðum; mest voru hefðbundnir dísil- og bensínbílar notaðir, þar á eftir hybrid bílar en rafmagnsbílar voru einungis nýttir á 425 kílómetrum.

„Enda þótt gjarnan sé sagt að kurteisi kosti ekki peninga gegnir öðru máli um þau [...] viðmið sem við höfum í umgengni okkar við náttúru og samfélag